مراحل تولید عسل فرآیندی پیچیده و شگفتانگیز است که از همکاری دقیق زنبورها با محیط طبیعی و تلاشهای بیوقفه آنها برای جمعآوری شهد گلها آغاز میشود. این فرآیند شامل مراحل مختلفی است که در این مقاله به طور کامل توضیح داده میشود (اگر به این موارد علاقه دارید، می توانید مقاله نکات احتیاطی در مصرف عسل طبیعی را مطالعه کنید).
جمعآوری شهد توسط زنبورها
در اولین مرحله از مراحل تولید عسل، زنبورها شهد را از گلها جمعآوری میکنند. زنبورهای عسل در فصل بهار و تابستان به گلها میروند تا شهد را از آنها استخراج کنند. این شهد حاوی قندهای طبیعی است که به عنوان منبع اصلی تغذیه زنبورها در نظر گرفته میشود. زنبورها از لولههای خرطوم خود برای جمعآوری شهد استفاده میکنند و آن را در کیسههای مخصوصی به نام «کيسه شهد» ذخیره میکنند.
انتقال شهد به کندو
دومین مرحله از مراحل تولید عسل انتقال شهد به کندو است. پس از جمعآوری شهد، زنبور عسل آن را به کندو بازمیگرداند. در این مسیر، شهد به طور موقت در معده زنبور ذخیره میشود و در طول مسیر انتقال به کندو، برخی از آنزیمها و مواد مغذی در شهد اضافه میشود که در مراحل بعدی اهمیت زیادی دارند.
مراحل تولید عسل | |
جمعآوری شهد توسط زنبورها | انتقال شهد به کندو |
تحویل شهد به زنبورهای خانهدار | فرآوری شهد در کندو |
تبخیر آب از شهد | ریختن عسل در سلولهای موم |
پوشاندن سلولها با موم | پوشاندن سلولها با موم |
تحویل شهد به زنبورهای خانهدار
هنگامی که زنبورهای جمعآورنده شهد به کندو بازمیگردند، شهد را به زنبورهای خانهدار تحویل میدهند. این زنبورها شهد را در دهان خود میگذارند و آن را به زنبورهای دیگر منتقل میکنند تا آن را برای مراحل بعدی پردازش کنند. مجله National Honey Board در مورد مراحل تولید عسل می گوید:
Beekeepers harvest it by collecting the honeycomb frames and scraping off the wax cap that bees make to seal off honey in each cell
زنبورداران عسل را با جمع آوری قاب های لانه زنبوری و خراش دادن درپوش مومی که زنبورها برای بستن عسل در هر سلول می سازند برداشت می کنند.
فرآوری شهد در کندو
فرآوری شهد در کندو یکی از مهمترین مراحل تولید عسل است. زنبورهای خانهدار شهد را با استفاده از آنزیمهایی که در بزاق خود دارند، فرآوری میکنند. این آنزیمها باعث تجزیه بخشهایی از قندهای پیچیده موجود در شهد، به قندهای سادهتر مانند گلوکز و فروکتوز میشوند. این فرآیند نه تنها شهد را شیرینتر میکند، بلکه به حفظ عسل در برابر میکروبها و دیگر عوامل آسیبرسان کمک میکند. در این مرحله، شهد همچنان رقیق است و برای تبدیل شدن به عسل غلیظ باید فرآیندهای بیشتری انجام شود.
تبخیر آب از شهد
برای اینکه شهد به عسل تبدیل شود، باید آب زیادی از آن تبخیر گردد تا غلظت آن بالا برود. زنبورها این کار را با استفاده از فرآیندی به نام «تبخیر» انجام میدهند. آنها با استفاده از بالهای خود هوا را به شدت به داخل کندو میدمند تا رطوبت موجود در شهد تبخیر شود. این فرایند ممکن است چند روز به طول انجامد و در نهایت شهد به غلظت عسل برسد.
ریختن عسل در سلولهای موم
یکی دیگر از مراحل تولید عسل ریختن عسل در سلول های موم است. پس از کاهش رطوبت و غلیظ شدن شهد، زنبورها عسل به دست آمده را در سلولهای مومی کندو ذخیره میکنند. این سلولها از موم ساخته شدهاند و به صورت ششضلعی هستند. سلولها به دقت ساخته میشوند تا عسل ذخیرهشده به بهترین شکل نگهداری شود و در برابر تغییرات دما و رطوبت محافظت گردد.
پوشاندن سلولها با موم
پس از اینکه سلولهای مومی پر از عسل شدند، زنبورها دهانه این سلولها را با لایهای از موم میپوشانند. این پوشش مومی به عنوان یک محافظ طبیعی عمل میکند و باعث میشود که عسل از ورود آلودگیها، رطوبت و هوای خارجی مصون بماند. در واقع، این لایه مومی باعث میشود که عسل برای مدت طولانیتری سالم بماند و از فساد جلوگیری شود.
برداشت عسل
هنگامی که سلولهای موم به طور کامل پر و پوشانده شدند، عسل آماده برداشت است. زنبورداران با دقت و احتیاط از دستگاههای مخصوصی مانند «کادرم» برای استخراج عسل از کندو استفاده میکنند. در این مرحله، سلولهای مومی باید با دقت از کندو برداشته شوند و موم روی آنها از بین برود. این موم برای استفادههای مختلف دیگر مانند تولید شمع یا محصولات آرایشی و بهداشتی استفاده میشود.
فیلتر کردن و تصفیه عسل
پس از استخراج عسل که یکی از از بخش های پایانی از مراحل تولید عسل است، معمولا باید آن را از مواد اضافی مانند موم، گرده گلها و دیگر ناخالصیها تصفیه و جدا کرد. این فرآیند میتواند با استفاده از صافیها یا فیلترهای مخصوص انجام شود تا عسل خالص و بدون هیچگونه ناخالصی به دست آید.
سخن پایانی
تا به اینجا تلاش کردیم به موضوع مراحل تولید عسل پرداختیم. تولید عسل یک فرآیند پیچیده است که نیازمند همکاری دقیق و هماهنگ زنبورها، محیط زیست و انسانها میباشد. هر مرحله از این فرآیند، از جمعآوری شهد تا برداشت و بستهبندی عسل، نقش مهمی در کیفیت و خواص نهایی عسل ایفا میکند. عسل نه تنها یک ماده غذایی شیرین است، بلکه خواص درمانی و سلامتی بسیاری دارد که آن را به یکی از محبوبترین محصولات طبیعی تبدیل کرده است.